Uji (volledige naam: Sri Muijiyati) werkt in het ViaVia Joker Reiscafé Yogyakarta (kortweg ViaVia Jogja). ViaVia Jogja is een sociale onderneming die duurzaam toerisme aanbiedt op het eiland Java in Indonesië. Viavia Jogja maakt daarbij deel uit van het wereldwijde netwerk van ViaVia Joker Reiscafés. Uji houdt duidelijk van een uitdaging en zit niet graag stil. Ze vertelt ons over hoe ze duurzaam toerisme ziet en hoe ze het met ViaVia anders-dan-anders doen in Indonesië. Want vrouwen spelen een grote rol bij ViaVia Jogja!
Dag Uji. Hoe ben je bij ViaVia Jogja terechtgekomen en wat doe je daar?
“Ik werk intussen al 17 jaar bij ViaVia Jogja. Ik was net afgestudeerd in toerisme en wilde aan de slag. Ik leerde Mie en Ingvild, de oprichters van ViaVia Jogja, toevallig kennen en zo begon het. Destijds was ViaVia Jogja nog een klein restaurant met een paar tafels. We hebben het samen uitgebouwd tot een café-restaurant, guesthouse, reisbureau, fairtrade shop, yoga studio en bakkerij. We doen ook heel wat events, expo’s en projecten.
Momenteel sta ik aan het hoofd van ons ViaVia reisbureau en leid ik een team van 13 mensen en 50 freelance gidsen. Ik hou ervan om mezelf uit te dagen, uit mijn comfortzone gehaald te worden en mezelf te blijven ontwikkelen. Mijn masterdiploma in toerisme enerzijds en jarenlange praktijkervaring anderzijds vormen mijn sterkte. Ik word dan ook vaak uitgenodigd als spreker om duurzaam toerisme in de kijker te zetten.”
Hoe onderscheidt ViaVia Jogja zich van andere toeristische bedrijven?
“Toerisme is meer dan het verkopen van producten; het voornaamste is dat we de lokale gemeenschap kunnen betrekken. We maken hen bewust van het potentieel van toerisme, maar ook van het belang van hun cultuur te behouden. We willen de negatieve impact van toerisme minimaliseren en de positieve impact, vooral voor de inwoners, maximaliseren. De sociaal-culturele, economische en milieuaspecten moeten in balans zijn om van duurzaam toerisme te kunnen spreken. Daarom werken we samen met locals om onze tours te ontwikkelen en hanteren we fairtrade principes.”
Hoe zit het met gendergelijkheid in Indonesië?
“Het is niet makkelijk om als vrouw in het toerisme te werken. Momenteel zijn 70-80% van de leden van de toeristische associaties waarin ik actief ben mannen. De stem van de vrouw is amper aanwezig. Zeker als jonge vrouw lachen mannen je vaak uit. Ze voelen zich bedreigd, of zien je enkel als dom en volgzaam. Die stereotypes wil ik echt ontkrachten: ik wil laten zien dat we méér kunnen. Want ik ben bang dat de situatie momenteel verslechtert. Het fundamentalisme groeit. We hebben een erg patriarchale cultuur en de laatste tijd draaien we de klok nog meer terug.
Het geeft wel energie om samen te werken met andere vrouwen, zodat we elkaar blijven ondersteunen en inspireren. We moeten consistent blijven doorzetten en een netwerk uitbouwen met partners die dezelfde visie delen, zeker op vlak van gendergelijkheid. Samen staan we sterker.”
Hoe gaat ViaVia Jogja om met dit probleem?
“We zetten erg sterk in op gendergelijkheid, SDG 5 van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Zo’n 60% van onze meer dan 70 werknemers en managers zijn vrouwen. Ook onze gidsen zijn vaak vrouwen. In onze Javaanse cultuur zijn zij vrijer om zich te bewegen binnen de gemeenschappen die we bezoeken, want de vrouwen groeten elkaar allemaal. Voor de meeste tours die we organiseren is die interactie met locals erg belangrijk.
Vrouwen krijgen bovendien bij ons de kans om zich bij te scholen. Zo heb ik zelf mijn master in toerisme kunnen behalen. Daarnaast genieten we van goede werkomstandigheden en wordt het minimumloon gerespecteerd. Dat is in Indonesië zeldzaam.”
ViaVia Jogja geeft ook de LGBTQI+ community kansen. Hoe gebeurt dat?
“Vroeger hadden we elk weekend een she-male cabaretshow, we zijn betrokken bij het LGBTQI+ filmfestival en in onze fairtrade winkel is er een speciaal hoekje voor producten van LGBTQI+ kunstenaars. Dat inclusieve karakter hanteert ViaVia Jogja al vanaf het begin, wat niet vanzelfsprekend is in Indonesië. Het is een gevoelig onderwerp hier. Leden van de LGBTQI+ community krijgen niet overal dezelfde kansen, maar voor ViaVia Jogja maakt het niet uit wat je geaardheid is of hoe je je identificeert, als je maar goed werkt.”
Welk advies zou je geven aan jonge vrouwen in je land die in toerisme willen werken?
“Dat je als Aziatische vrouw tegen het clichébeeld in kan gaan. Dat je moet laten zien dat je slim bent. Dat je ook een leider kan zijn. Ik wil onafhankelijk zijn als vrouw. Ik maakte 17,5 jaar geleden een lijstje met dingen die ik wilde bereiken; vandaag kan ik alle puntjes afvinken. Ik heb een masterdiploma en een gerespecteerde baan. Daar ben ik echt trots op. Ik heb bereikt wat ik wou en ik ontkracht de stereotypes. Met wat ik doe bij ViaVia Jogja wil ik andere vrouwen in de wereld laten zien: wij kunnen méér.”
ViaVia Jogja maakt deel uit van het wereldwijde netwerk van ViaVia Joker Reiscafés. Die ViaVia Joker Reiscafés maken op hun beurt deel uit van het duurzame netwerk van Joker. Joker zelf, de ViaVia Joker Reiscafés, ViaVia Tourism Academy, Karavaan en Anders Reizen: samen vormen ze één grote familie van ondernemingen en non-profit organisaties. Allemaal hebben ze duurzaamheid in hun DNA/dragen ze duurzaam reizen hoog in het vaandel.
Er zijn er nu al 17 ViaVia Joker Reiscafés in 14 verschillende landen. Het zijn sociale ondernemingen en bruisende ontmoetingsplaatsen voor reizigers en lokale bewoners. Stuk voor stuk zijn het gemoedelijke plaatsen waar je terecht kan voor een heerlijke maaltijd, een leuke babbel, of een uitstap in de buurt. De toeristische info krijg je er uit eerste hand. Zo kan je je bestemming écht ontdekken. In de meeste ViaVia’s kan je ook overnachten.
Zelf eens een ViaVia opzoeken? Alle info vind je op WWW.VIAVIA.WORLD
Het project #WomenWithImpact is een initiatief van ViaVia Tourism Academy, in partnerschap met Joker en Metro. Het wordt mogelijk gemaakt door financiële steun van de Europese Unie in het programma “Frame Voice Report” en wordt gecoördineerd door Wilde Ganzen.
