Autochtone gemeenschappen in Oost-Canada

Al meer dan 40 jaar werkt Joker heel bewust samen met lokaal ingebedde partners in onze bestemmingen. De laatste jaren gaan we volop op zoek naar nog diepere samenwerkingen met Indigenous Peoples, autochtone gemeenschappen dus. Zij zijn heel sterk verbonden met de plek waar ze leven, hebben een diepgaande kennis van en respect voor hun natuurlijke omgeving, en zetten zich enorm in voor het behoud van biodiversiteit. Het ligt volledig in lijn met onze waarden om lokale gemeenschappen het toerisme in eigen handen te laten nemen. Zo kunnen zij op hun eigen ritme het toerisme beheersen en verder uitrollen.

Ook voor onze individuele reizen in de provincie Québec in Oost-Canada trekken we resoluut de kaart van de Indigenous Peoples. Maar wie behoort hier nu toe? In Canada zijn dat de First Nations, de Inuit en de Métis. In de provincie Québec alleen al wonen er 11 Nations verspreid over 55 gemeenschappen!

Onze duurzaamheidscoördinator Greet ging samen met 10 collega's op studiereis naar Oost-Canada. Daar kon ze een groot aantal activiteiten samen met de First Nations uittesten en evalueren. Greet vertelt hieronder graag over haar ervaringen. 

We worden hartelijk ontvangen door Andrew van Tourisme Autochtone Québec en Dominique van de Wendake gemeenschap. Het hotel waar we verblijven heeft een prachtig design zowel aan de buitenkant als binnenin met de mooie centrale hal, gezellig restaurant en sfeervolle kamers. Het is zonder meer een hotel met een "ziel", en dat komt terug in de decoratie die teruggrijpt naar de autochtone levensstijl. Zo zijn dierenhuiden een belangrijk element in de versiering. Ook de dekens op de bedden zijn een modernere versie van de dekens van de Hudson's Bay Company. Die speelden een belangrijke rol in de bonthandel en werden destijds verkregen in ruil voor dierenvellen.

De keuken is heel verfijnd. Op het menu staat onder meer zalm, hert, bizon en ook een carpaccio van zeehond. Dat laatste brengt toch wat discussie in de groep, maar is een absolute delicatesse volgens Dominique.

Het museum, dat zich in het hotel bevindt, is tijdelijk gesloten omdat het volledig vernieuwd wordt. Heropening is voorzien eind juni 2024.

Wendake is een gezellig en heel rustig dorp om in rond te wandelen en van hieruit kan je ook mooie fietstochten in de omgeving maken.
Je kunt een First Nation gemeenschap in de provincie Québec trouwens herkennen aan het feit dat alle straatnaam- en verkeersborden in de taal van de First Nations worden vermeld (naast het Frans).

Dit National Longhouse ligt vlak naast het hotel. Het is een replica van traditionele longhouses waar verschillende families van eenzelfde clan samen woonden. Het kan tot 70 meter lang gebouwd worden. Binnenin heb je over de hele lengte in het midden verschillende vuurplaatsen. Aan de hand van het aantal, kun je berekenen hoeveel families en mensen er wonen. Over de lengte heb je aan beide zijden een houten structuur die uit 3 verdiepingen bestaat. Onderaan op de aangestampte aarde is er plaats voor brandhout en zwaar materiaal. Daarboven slapen de bewoners op huiden en op de derde verdieping wordt het eten gerookt (voor langere bewaring). De open houtvuren zorgen immers voor warmte en ook voor de nodige rook. Bij het vuur worden ook verhalen verteld en gezongen. Storytelling is het fundament van hun cultuur (zoals bij alle Indigenous People). Ook wij genieten mee.

Na zonsondergang is het tijd voor een andere magische beleving in Wendake.

Op een kleine oppervlakte in een bos loop je van de ene klank- en lichtvoorstelling naar de andere in Onhwa' Lumina. We horen gezangen en ritmische muziek. We zien prachtige en kleurrijke animaties, beelden en films over mythes en een hoopvolle toekomst. De Wendats hebben een zichtbare connectie met alle levende wezens. Dit is een fijne, rustgevende en ook leerrijke onderdompeling in de Wendat-cultuur.

Deze historische site kun je misschien het best vergelijken met Bokrijk, maar dan op een kleinere schaal. Het is een cultureel erfgoedpark in Wendake en geeft ons een diepgaande inkijk in de geschiedenis, cultuur en tradities van de Huron-Wendat gemeenschap. Lokale scholen en toeristen brengen vaak een bezoek aan deze site.

Het park is opgezet als een replica van een traditioneel Huron-Wendat dorp zoals het er zou hebben uitgezien in de 17e eeuw. Een rondleiding met gids is echt wel de moeite waard.

We zien er onder andere een zweethut. Die wordt door de oudere mannen van de gemeenschap gebruikt als er zware beslissingen moeten worden genomen. Ze vasten eerst, reinigen zich met kruiden en leggen zich dan in een foetushouding in de hete tent, soms wel met 7 tegelijk. 

Sinds begin 2000 wordt de Wendat-taal onderwezen in de scholen. De situatie is nu zo dat de jongere generatie vaak meer te weten komt over de Wendat cultuur dan hun ouderen. Die leren op hun beurt van de jongeren: hoe mooi is dat!
Er wordt door jongeren dus ook meer Wendat gesproken en da's geen eenvoudige opdracht zo lijkt. Je lippen komen bij het spreken nooit op elkaar. In plaats van een enkel woord gebruiken de Wendat ook heel veel omschrijvingen, bijvoorbeeld voor alle kleuren.

In Roberval aan het Lac-Saint-Jean bezoeken we dit mooie didactische en interactieve museum.

We worden er heel uitgebreid door gegidst door 2 jongeren. Het is ook mogelijk om de tentoonstelling op eigen tempo te bezoeken aan de hand van audioverhalen van Kukum (grootmoeder) en Mushum (grootvader). Uit respect wordt de zwarte beer ook Mushum genoemd. En we leren er veel bij over de manier waarop de First Nations er leefden, over hun kleine karakteristieken en hun respectvolle band met de natuur.

Zo leren we dat elke First Nation gemeenschap zijn eigen patroon en vorm van sneeuwschoenen heeft. Zo kunnen ze aan de hand van sneeuwsporen gemakkelijk zien wie er heeft rondgelopen. 
Een voorbeeld van hun band met de natuur is dat ze nadat ze een dier doodden, ze alles ervan gebruikten. We zien een hakmes gemaakt van een bevertand. Een cederhouten kano wordt waterdicht gemaakt met berenvet, enzovoort.

Op een half uurtje rijden van Tadoussac aan de Côte-Nord vinden we Les Ecoumins. Hier bezoeken we 3 verschillende locaties van te huren accommodaties verspreid over het hele dorp. Die worden uitgebaat door de Essipit-gemeenschap. Alle locaties hebben een top ligging aan de baai. In het juiste seizoen kun je hier walvissen spotten vanop het terras en beluga's zwemmen hier ook graag rond.

Dit is een gloednieuw observatieplatform gelegen op een heuvel aan de haven van Cacouna. Hier heb je een ongelooflijk mooi uitzicht op de Sint-Laurens rivier.

Om het makkelijker te maken voor bezoekers om walvissen en beluga's te spotten worden hier ook drones ingezet. Die filmen het waterleven van bovenaf en de beelden worden rechtstreeks op een groot scherm gestreamd. In dit centrum is ook plek voorzien voor wetenschappers en onderzoek. Aangezien het om een gloednieuw project gaat zijn nog niet alle voorzieningen klaar tijdens ons bezoek. Zo komt er op enkele kilometers van het hoofdgebouw nog een museum waar je, naast het natuurlijke aspect vanop het observatieplatform, ook nog meer leert over de geschiedenis en cultuur van de bevolking. Nog een reden om hier eens te stoppen en er een daguitstap van te maken!

De samenwerking met de First Nations in Québec zorgt echt wel voor een diepere connectie met zowel de plek, de mensen als de natuur. 

Voorzie tijdens je tochten hier voldoende tijd om te verstillen. Om te wandelen of te kajakken onder begeleiding van een First Nations gids. Zo kom je meer te weten over helende planten, de fauna, eeuwenoude gebruiken en voorouderlijke mythes. Op die manier ervaar je zelf hoe het is om te leven op het ritme van de natuur.

Enkele tips:

• Tijdens de vlucht met Air Canada kan je je al verdiepen in het leven van de First Nations. De film "Indigenous Connections" bestaat uit 6 verhalen: kortfilms gemaakt door First Nations jongeren.

• Lees zeker ook Origin(e), le magazine touristique du Québec autochtone. Met boeiende artikels en meer dan 200 authentieke toeristische ervaringen om uit te kiezen tijdens je reis.

• Koop de juiste souvenirs! Tips vind je terug in deze blog.